براساس یک پژوهش جدید، جامهای جمجمهای و ماسکهای اسکلتی در میان تودهای از استخوانهای دور ریختهشده انسان با قدمت ۵ هزار سال در چین کشف شدهاند. جمجمههای تراشیده شده در کنار سفال و بقایای حیوانات پیدا شدند، اما هدف از ساخت این اشیاء ترسناک تاکنون از نظر کارشناسان پنهان مانده است. طبق این پژوهش که در تاریخ ۲۶ آگوست در مجله Scientific Reports منتشر شد، این استخوانها متعلق به فرهنگ لیانگژو هستند که شامل قدیمیترین شهر در شرق آسیا نیز میشد.
قدمت این مجموعه استخوانها با استفاده از روش کربن-کربونیت، بین ۳۰۰۰ تا ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد، در دوران نوسنگی چین تعیین شد. چند گورستان لیانگژو در گذشته کشف شده بود، اما هیچیک از آنها استخوانهای تراشیده شده نداشتند. باستانشناسان بیش از ۵۰ استخوان انسان را از کانالها و خندقها در پنج مکان کشف کردند که نشانههایی از کار دست، شکافته شده، سوراخ شدن، صیقل دادن یا ساییدن با ابزار روی آنها دیده میشود.
جونمی ساوادا، نویسنده اصلی این پژوهش و انسانشناس زیستی در دانشگاه بهداشت و رفاه نیگاتا در ژاپن، در ایمیلی به وبسایت Live Science گفت: “این واقعیت که بسیاری از استخوانهای انسانی کار شده، ناتمام بوده و در کانالها دور انداخته شدند، نشان بیاحترامی به مردگان است.” او میگوید هیچ اثری از استخوانهای افرادی که به شکل خشونتآمیزی جان خود را از دست داده بودند، یا نشانهای از متلاشی شدن اسکلتها، وجود نداشت. این بدان معناست که احتمالا استخوانها پس از تجزیه، مورد استفاده قرار گرفتند.
محققان کشف کردند که رایجترین استخوان مورد استفاده، جمجمه انسان بوده است. آنها چهار جمجمه بالغ را یافتند که به صورت افقی بریده یا شکافته شده بودند تا به عنوان جام مورد استفاده قرار گیرند. چهار جمجمه دیگر نیز از بالا به پایین شکافته شده بودند تا به چیزی مشابه ماسک اسکلتی تبدیل شوند. محققان در این پژوهش نوشتهاند پیش از این، جامهایی از جمجمه انسان از گورهای متعلق به افراد مرفه در فرهنگ لیانگژو کشف شده بود که شاید برای اهداف مذهبی یا آیینی ساخته شدند بودند.
با این وجود، جمجمههای صورت ماسکمانند هیچ نمونه مشابهی ندارند. همچنین انواع دیگر استخوانهای کار شده دور انداخته شده، از جمله جمجمهای با سوراخهایی در پشت و فک پایینی که عمدا صاف شده بود نیز منحصربهفرد هستند. ساوادا گفت: “ما گمان میکنیم که ظهور جامعه شهری و رویاروییهای ناشی از آن با جمع بیشتری از افراد، ممکن است کلید درک این پدیده باشد.” طبق پژوهش انجام شده که نشاندهنده دگرگونی در درگ مردگان در طول فرهنگ سریعا شهریشده لیانگژو است، بسیاری از استخوانهای کار شده نیمهکاره رها شدهاند، این موضوع نشان میدهد استخوانهای انسان بهطور خاص نادر یا با ارزش نبودهاند.
نویسندگان این پژوهش باور دارند که وقتی مردم دیگر همه همسایگان خود را نمیشناسند یا آنها را خویشاوند خود نمیدانند، ممکن است جداسازی استخوانها از افرادی که به آنها تعلق داشتهاند، آسانتر باشد. الیزابت برگر، زیست باستانشناس دانشگاه کالیفرنیا در ریورساید به وبسایت Live Science گفت: “جالبترین و منحصربهفردترین نکته درباره یافتهها این است که آنها اساسا زباله بودند.” او با محققان موافق بود که نحوه برخورد غیرمعمول با استخوانها ممکن است به افزایش گمنامی در جامعه شهری مربوط باشد.
محققان نوشتهاند که شیوه کار با استخوانهای انسان در فرهنگ لیانگژو ناگهان پدیدار شد، براساس تاریخگذاری رادیوکربن حداقل ۲۰۰ سال ادامه داشت و سپس ناپدید شد. برگر گفت: “مردم لیانگژو به این نتیجه رسیدند که برخی از بدنهای انسانها را به عنوان ماده خام بیجان میبینند، اما چه چیزی موجب این اتفاق شد و چرا این وضعیت تنها چند قرن دوام آورد؟” ساوادا میگوید تحقیقات آینده شاید به پاسخ این سوالات کمک کنند، به ویژه با کمک به آشکار کردن زمان و چگونگی تهیه استخوانها توسط مردم. این آنالیز بیشتر میتواند به محققان کمک نماید تا معانی پشت این کار و ارتباط آن با تغییر روابط اجتماعی و خویشاوندی در دوران نوسنگی چین را کشف کند.
منبع: LiveScience
دیدگاه ها