محققان زمینشناسی، اطراف معبد کارناک در نزدیکی لوکسور را بررسی کردند تا مشخص کنند این معبد مشهور چه زمانی ممکن است ساخته شده باشد. تیم تحقیقاتی کشف کردند که این محل پیش از آنکه رود نیل مسیر خود را تغییر داده و جزیرهای ایجاد کند، زیر آب بوده است. ساخت معبد در این مکان با اساطیر خلقت مصریان همخوانی دارد.
چون اساطیر باستانی مصریان به ظهور تپهای بلند از میان آبها اشاره دارد، ممکن است آنها معبد کارناک را بهعنوان راهی برای تجسم این ایده ساخته باشند و معبد را روی جزیرهای بنا کردند که پس از تغییر مسیر رود نیل شکل گرفته بود.
در مطالعهای که در مجله Antiquity منتشر شده، محققان شواهدی ارائه کردند که سن معبد کارناک در نزدیکی لوکسور، یکی از بزرگترین مجموعههای معبدی جهان باستان و سایت میراث جهانی یونسکو را نشان میدهد. این مطالعه همچنین ارتباطات تازه و چشمگیر با اساطیر مصر باستان را تشریح میکند.
تیم تحقیقاتی نوشتند با وجود یک قرن و نیم حفاری در این معبد، چشمانداز اطراف مجموعه هنوز بهطور کامل شناخته نشده است. آنها نخستین بررسی جامع زمینشناسی-باستانشناسی منطقه را انجام دادند و محل را به «تپه نخستین» اساطیر خلقت مصر مرتبط کردند.
بن پنینگتون، نویسنده اصلی مطالعه و پژوهشگر در زمینه ژئوآرکئولوژی در دانشگاه ساوتهمپتون، گفت «این تحقیق جدید جزئیات بیسابقهای از تحول معبد کارناک ارائه میدهد؛ از زمانی که جزیرهای کوچک بود تا تبدیل شدن به یکی از نهادهای تعیینکننده مصر باستان».
تیم تحقیقاتی ۶۱ نمونه هستهای رسوبی از داخل و اطراف معبد را تجزیه و تحلیل کردند و دهها هزار قطعه سرامیکی جمعآوریشده از سایت را مورد بررسی قرار دادند. با این دادهها، محققان نقشهای از تغییرات چشمانداز اطراف معبد در طول قرنها ترسیم کردند.
این دادهها نشان میدهند که محلی که اکنون معبد کارناک را در خود جای داده است، پیش از سال ۲۵۲۰ پیش از میلاد بهطور منظم با آب سریع جریان رود نیل غرق میشد و پیش از آن تاریخ غیرقابل سکونت بود. با استفاده از این اطلاعات زمینشناسی، تیم تحقیق بر این باورند که نخستین سکونت در این محل احتمالاً بین ۲۳۰۵ پیش از میلاد و ۱۹۸۰ پیش از میلاد رخ داده است.
کریستین استرات، نویسنده همکار از دانشگاه ساوتهمپتون، گفت «سن معبد کارناک در محافل باستانشناسی موضوع بحثهای داغ بوده است، اما شواهد جدید ما محدودیت زمانی مشخصی برای نخستین سکونت و ساخت آن ارائه میکند».
زمین جزیرهای، زمانی شکل گرفت که کانالهای رودخانه بسترهای غرب و شرق را قطع کردند. این جزیره نوظهور پایهای برای سکونت و ساختوساز امن ایجاد کرد. از آن زمان، مسیر رودخانهها تغییرات بیشتری یافته است.
دومینیک بارکر، نویسنده همکار از دانشگاه ساوتهمپتون، گفت «کانالهای رودخانه اطراف سایت تعیین کردند که معبد چگونه و کجا میتواند توسعه یابد. همچنین مشاهده میکنیم که مصریان باستان چگونه خود رودخانه را از طریق ریختن شنهای بیابانی در کانالها (احتمالاً برای فراهم آوردن زمین جدید برای ساختوساز) شکل دادند».
ریختن شنها با افسانهای باستانی مصر مرتبط است که گفته میشود خدایی از «دریاچه» به زمین مرتفعی ظهور کرد. بن پنینگتون میگوید «میتوان حدس زد که نخبگان تبن، محل کارناک را بهعنوان محل اقامت شکل جدیدی از خدای خالق، رع-آمون انتخاب کردند، چون با صحنه کیهانی ظهور زمین بلند از میان آبهای اطراف همخوانی داشت. متون بعدی دوران پادشاهی میانه (۱۹۸۰-۱۷۶۰ پیش از میلاد) این ایده را توسعه میدهند. در این دوره، کاهش سالانه سیلاب صحنهای مشابه این ایجاد کرد و تپهای که معبد کارناک بر آن ساخته شد، ظاهراً از آبهای عقبنشینیکرده ظاهر شده بود».
با تغییر مسیر نیل و ایجاد جزیره، محققان بر این باورند که مصریان باستان مشتاق شدند روی آنچه که نشانهای از باورهای باستانی بهصورت عینی دیده میشد، ساختوساز کنند. نتیجه این شد که مجموعه معبدی کارناک به یکی از بزرگترین مجموعههای معبدی مصر باستان تبدیل شد.
دیدگاه ها