چین در حال اجرای طرحی است که بیشتر شبیه داستانهای علمیتخیلی بهنظر میرسد تا توسعهی زیرساختی: ساخت مراکز دادهی زیرآبی. هدف این پروژه استفاده از خاصیت طبیعی خنککنندگی اقیانوس برای کاهش مصرف انرژی عظیم مراکز دادهی زمینی است.
این طرح که توسط شرکت Highlander Digital Technology مستقر در پکن هدایت میشود، قرار است واحدهای پردازشی غوطهور را در سواحل شانگهای به نمایش بگذارد. اگرچه این ایده از نظر تئوری بسیار کارآمد بهنظر میرسد، اما در عمل با چالشهایی جدی در زمینهی نگهداری، ارتقاء سختافزار و امنیت مواجه است.
خنکسازی با جریانهای اقیانوسی
مراکز دادهی زیرآبی قرار است با استفاده از جریانهای طبیعی اقیانوس، سرورهای قدرتمند را در مقابل سیستمهای مکانیکی پرمصرفی که در مراکز دادهی سنتی استفاده میشوند را خنک کنند. Highland ادعا میکند این روش میتواند مصرف انرژی مرتبط با خنکسازی را تا حدود ۹۹٪ کاهش دهد. این پروژه قرار است به مشتریانی مانند China Telecom و یک شرکت دولتی فعال در حوزهی هوش مصنوعی خدمات ارائه دهد و با سیاستهای کلان دولت چین در زمینهی زیرساختهای سبز همراستا باشد.
بر اساس گزارشهای اولیه، این روش میتواند سالانه بیش از ۱۲۲ میلیون تن برق و ۱۵۰ هزار تن آب صرفهجویی کند. همچنین پیشبینی میشود تا ۹۵٪ از انرژی مورد نیاز این مراکز از طریق مزارع بادی دریایی تأمین شود که گامی مهم در جهت کاهش ردپای کربنی زیرساختهای دیجیتال جهانی محسوب میشود.
تجربههای پیشین و چالشهای عملی
این نخستین تجربهی چین در این زمینه نیست و ایدهی مراکز دادهی زیرآبی نیز کاملاً جدید نیست. بین سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۴، شرکت مایکروسافت پروژهای آزمایشی با نام Project Natick را اجرا کرد که شامل استقرار واحدهای سرور مهر و مومشده در سواحل اسکاتلند بود. نتایج این آزمایش نشان داد که محیط زیرآبی میتواند نرخ خرابی را تا یکهشتم مراکز زمینی کاهش دهد. با این حال، مایکروسافت در سال ۲۰۲۴ پروژه را کنار گذاشت و دلیل آن را دشواری ارتقاء سختافزار، تعمیرات و دسترسی در محیطهای دورافتاده اعلام کرد.
اکنون پروژهی چین میتواند آغازگر مرحلهی جدیدی در تکامل مراکز داده باشد، اما کارشناسان همچنان محتاط هستند. برخی مطالعات هشدار دادهاند که این سیستمها ممکن است در معرض اختلال یا حتی حملات صوتی قرار گیرند. همچنین نگرانیهایی دربارهی ارائهی خدمات اشتراکی، تعویض تجهیزات معیوب و هزینههای بالای بازیابی وجود دارد.
جمعبندی
طرح مراکز دادهی زیرآبی چین، ترکیبی از جاهطلبی فناورانه و عدم قطعیت عملی است. این پروژه میتواند چشماندازی از آیندهی محاسبات پایدار ارائه دهد یا صرفاً محدودیتهای فناوری در مواجهه با اعماق دریا را آشکار کند. در هر صورت، این حرکت نشاندهندهی تلاش جهانی برای کاهش مصرف انرژی و ردپای زیستمحیطی در عصر هوش مصنوعی و پردازش ابری است.
دیدگاه ها