به گفته یک مقام آمریکایی و دو منبع آگاه که با رویترز گفتگو کرده‌اند، پس از ماه‌ها تأخیر، پنتاگون آماده است پیمانکار دفاعی‌ای را انتخاب کند که وظیفه طراحی و ساخت جنگنده پنهان‌کار نسل ششم نیروی دریایی ایالات متحده را بر عهده خواهد گرفت. این تلاش چند میلیارد دلاری، محوری‌ترین بخش از استراتژی آمریکا برای مقابله با قدرت نظامی فزاینده چین است.

این هواپیما که با نام F/A-XX شناخته می‌شود، قرار است جایگزین ناوگان قدیمی جنگنده‌های F/A-18E/F سوپر هورنت (Super Hornets) شود؛ هواپیماهایی که از دهه ۱۹۹۰ میلادی ستون فقرات هوانوردی ناوهای هواپیمابر بوده‌اند. رقابت برای این پروژه اکنون به دو پیمانکار دفاعی برتر کشور محدود شده است: بوئینگ (Boeing) و نورثروپ گرامن (Northrop Grumman).

یکی از این منابع به رویترز گفت که پیت هِگسِت (Pete Hegseth)، وزیر دفاع، روز جمعه تصمیم برای پیشبرد این برنامه را تأیید کرده است. این منابع افزودند که نیروی دریایی ممکن است برنده را همین هفته اعلام کند، هرچند دوره‌های قبلی پیچیدگی‌های لحظه آخری، باعث تأخیر در برنامه شده بودند.

ویژگی‌های جنگنده نسل ششم F/A-XX

انتظار می‌رود F/A-XX که بخشی از برنامه «برتری هوایی نسل بعدی» (NGAD) نیروی دریایی است، دارای قابلیت‌های پنهان‌کاری پیشرفته، بُرد عملیاتی گسترده و استقامت بهبودیافته باشد. همچنین، این هواپیما قابلیت ادغام با هواپیماهای رزمی بدون سرنشین (پهپادها) و سامانه‌های دفاع هوایی نسل بعدی مبتنی بر ناو را خواهد داشت.

این جنگنده جدید، سنگ بنای عملیات‌های آتی گروه‌های ضربتی ناوهای هواپیمابر در منطقه اقیانوس هند و آرام خواهد بود. نوسازی نظامی پکن، واشنگتن را وادار کرده است تا توسعه سامانه‌های پیشرفته نبرد هوایی خود را تسریع کند.

رومن شوایتزر، تحلیلگر دفاعی در TD Cowen، در اظهاراتی که توسط رویترز گزارش شد، گفت: «چین در نمونه‌سازی هواپیماهای نسل ششم و به‌کارگیری جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌های نسل پنجم بسیار جاه‌طلب بوده است، بنابراین این واگذاری [قرارداد] می‌تواند به عنوان یک تصمیم مهم برای همگام ماندن تلقی شود.»

تأخیرها، مناقشات مالی و موانع داخلی

این برنامه در اوایل سال جاری به دلیل مناقشات مالی بین پنتاگون و کنگره با تأخیرهایی روبرو شد. وزارت دفاع تنها ۷۴ میلیون دلار برای حفظ «حداقل بودجه توسعه» برای این پروژه درخواست کرده بود. با این حال، رویترز در ماه می گزارش داد که برخی مقامات پنتاگون به دلیل نگرانی‌های مهندسی و زنجیره تأمین، خواهان تأخیر تا سه ساله در پروژه بودند.

کنگره که مشتاق پیشبرد برنامه بود، در نهایت ۷۵۰ میلیون دلار برای تسریع توسعه این جنگنده به عنوان بخشی از لایحه جامع مالیاتی و هزینه‌ای که تابستان امسال به قانون تبدیل شد، اضافه کرد. قانون‌گذاران همچنین ۱.۴ میلیارد دلار اضافی برای برنامه F/A-XX در بودجه مالی سال ۲۰۲۶ اختصاص دادند.

فراتر از بودجه، بحث‌های داخلی در مورد توانایی بوئینگ و نورثروپ گرامن برای تحویل به موقع هواپیما وجود داشت. مقامات این سؤال را مطرح کردند که آیا بوئینگ پس از برنده شدن در قرارداد ساخت F-47 نیروی هوایی آمریکا در اوایل سال جاری، ظرفیت مهندسی کافی دارد یا خیر. نورثروپ نیز با افزایش هزینه‌ها در برنامه موشک قاره‌پیمای Sentinel ICBM خود، که قرار است جایگزین ناوگان موشکی مینوتمن ۳ شود، دست و پنجه نرم می‌کند.

اهمیت استراتژیک و آینده هوانوردی دریایی

آینده F/A-XX برای هوانوردی دریایی و عملیات ناوهای هواپیمابر ایالات متحده در دهه‌های آینده حیاتی است. اگر این برنامه به موقع پیشرفت نکند، نیروی دریایی ممکن است در دهه ۲۰۳۰ قابلیت‌های مهمی را از دست بدهد. این امر می‌تواند بال‌های ناوهای هواپیمابر را در برابر سامانه‌های دفاعی رو به رشد چین، به جنگنده‌های قدیمی با بُرد محدود وابسته سازد.

در حالی که جزئیات مربوط به برنامه F/A-XX طبقه‌بندی شده است، برنامه‌های جنگنده مشابه، مانند F-35 لاکهید مارتین، ارزش طول عمر چندین ده‌ها میلیارد دلاری داشته‌اند. نیروی دریایی همچنان قصد دارد بیش از ۲۷۰ جنگنده پنهان‌کار F-35C را برای بال‌های هوایی ناوهای خود خریداری کند، اگرچه لاکهید مارتین در اوایل سال جاری از رقابت F/A-XX حذف شد.

انتظار می‌رود اولین مدل‌های تولیدی F/A-XX در دهه ۲۰۳۰ وارد خدمت شوند و به تدریج جایگزین ناوگان سوپر هورنت شوند؛ ناوگانی که تا دهه ۲۰۴۰ در عملیات باقی خواهد ماند. همانطور که یک تحلیلگر دفاعی به رویترز گفت، این تصمیم دیرینه «فقط در مورد انتخاب یک جت نیست، بلکه در مورد تعریف آینده قدرت هوایی ناوهای آمریکایی است.»

اخیراً، دریاسالار مایکل “باز” دانلی، مدیر بخش جنگ هوایی در دفتر رئیس عملیات نیروی دریایی ایالات متحده، تأیید کرد که F/A-XX دارای ۲۵ درصد بُرد عملیاتی بیشتر قبل از سوخت‌گیری مجدد، نسبت به جنگنده‌های فعلی خواهد بود.