در سال‌های اخیر، شناخت علمی از رفتار گربه‌ها دستخوش تحول شده است. برخلاف تصور رایج درباره سردی و بی‌تفاوتی آن‌ها، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که گربه‌ها دارای ظرفیت‌های ارتباطی پیچیده‌ای با انسان‌ها هستند. بررسی‌های جدید نشان داده‌اند که حتی حرکات ساده‌ای مانند پلک‌زدن آهسته می‌توانند نقش مؤثری در شکل‌گیری پیوند میان انسان و گربه ایفا کند. این یافته‌ها نه‌تنها درک ما از این حیوانات را عمیق‌تر می‌کنند، بلکه راه‌هایی عملی برای بهبود تعامل و رفاه آن‌ها ارائه می‌دهند.
گربه‌ها به سردی (و پشمالویی) شهرت دارند، اما اگر میان شما و دوست گربه‌تان پیوندی شکل نمی‌گیرد، ممکن است مشکل این باشد که زبان آن‌ها را بلد نیستید.
نگران نباشید – پژوهش‌ها نشان می‌دهند که این کار ساده‌تر از چیزی است که تصور می‌کنید. تنها کاری که باید انجام دهید، لبخند زدن به سبک گربه‌هاست؛ اما نه به شیوه انسانی با نشان دادن دندان‌ها، بلکه با باریک کردن چشم‌ها و پلک زدن آهسته.
با بررسی تعاملات میان انسان و گربه در سال ۲۰۲۰، دانشمندان تأیید کردند که این حرکت ساده باعث می‌شود گربه‌ها – چه آشنا و چه ناآشنا – تمایل بیشتری به نزدیک شدن و تعامل با انسان‌ها داشته باشند.
کارن مک‌کامب (Karen McComb)، روان‌شناس دانشگاه Sussex، هنگام انتشار این پژوهش گفت: «به‌عنوان کسی که هم رفتار حیوانات را مطالعه کرده و هم صاحب گربه را، بسیار خوشحال‌کننده است که نشان دهیم انسان‌ها و گربه‌ها می‌توانند از این طریق با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.»
او افزود: «این موضوعی بود که بسیاری از صاحبان گربه پیش‌تر حدس زده بودند، بنابراین یافتن شواهد علمی برای آن هیجان‌انگیز است.»
اگر زمانی را در کنار گربه‌ها گذرانده باشید، احتمالاً حالت چهره آن‌ها با چشم‌های نیمه‌باز و پلک‌زدن آهسته را دیده‌اید. این حالت شبیه باریک شدن چشم‌های انسان هنگام لبخند زدن است و معمولاً زمانی رخ می‌دهد که گربه آرام و راضی باشد. این حالت به‌عنوان نوعی «لبخند گربه‌ای» تعبیر می‌شود.
شواهد تجربی از سوی صاحبان گربه‌ها نشان داده که انسان‌ها می‌توانند این حالت را تقلید کنند تا به گربه‌ها نشان دهند که دوستانه هستند و آمادگی تعامل دارند. برای آزمودن این فرضیه، گروهی از روان‌شناسان دو آزمایش انجام دادند.
در آزمایش نخست، ۲۱ گربه از ۱۴ خانواده مختلف مورد بررسی قرار گرفتند. پس از آن‌که گربه در محیط خانه خود در نقطه‌ای آرام گرفت، به صاحبان آن‌ها گفته شد که حدود یک متر دورتر بنشینند و زمانی که گربه به آن‌ها نگاه می‌کند، پلک‌زدنِ آهسته انجام دهند.
دوربین‌ها چهره صاحب گربه و خود گربه را ثبت کردند و نتایج با حالت پلک‌زدن گربه‌ها در نبود تعامل انسانی مقایسه شد.
نتایج نشان داد که گربه‌ها پس از پلک‌زدن آهسته‌ی انسان‌ها، بیشتر تمایل دارند به‌صورت آهسته پلک بزنند، در مقایسه با شرایطی که هیچ تعاملی صورت نمی‌گیرد.
آزمایش دوم شامل ۲۴ گربه از هشت خانواده مختلف بود. این‌بار، پلک‌زدن را صاحبان گربه انجام نمی‌دادند، بلکه پژوهشگرانی بودند که پیش‌تر هیچ ارتباطی با گربه‌ها نداشتند. برای کنترل، واکنش گربه‌ها در شرایط بدون پلک‌زدن نیز ثبت شد؛ در این حالت، انسان‌ها بدون پلک‌زدن به گربه‌ها خیره می‌شدند.
پژوهشگران همان فرآیند پلک‌زدن آهسته را مانند آزمایش اول انجام دادند و دست خود را به‌سمت گربه دراز کردند. آن‌ها دریافتند که گربه‌ها نه‌تنها بیشتر پلک می‌زنند، بلکه احتمال نزدیک شدن آن‌ها به دست انسان پس از پلک‌زدن نیز بیشتر است.
کارن مک‌کامب (Karen McComb) گفت: «این مطالعه نخستین بررسی تجربی درباره نقش پلک‌زدن آهسته در ارتباط میان انسان و گربه است.»
او افزود: «این روشی‌ست که می‌توانید خودتان با گربه‌تان در خانه یا با گربه‌هایی که در خیابان می‌بینید امتحان کنید. راهی عالی برای تقویت پیوند میان شما و گربه‌ها. چشم‌هایتان را مانند لبخندی آرام باریک کنید، سپس برای چند ثانیه ببندید. خواهید دید که آن‌ها نیز به همان شیوه پاسخ می‌دهند و می‌توانید نوعی گفت‌وگو را آغاز کنید.»
سگ‌ها ممکن است رفتارهای محبت‌آمیز و پرشور بیشتری نسبت به گربه‌ها نشان دهند، اما این خبر برای دوست‌داران گربه‌ها چندان غافل‌گیرکننده نیست. پژوهش‌های سال‌های اخیر نشان داده‌اند که دوستان پشمالوی ما بسیار بیشتر از آن‌چه پیش‌تر تصور می‌شد با هم‌خانه‌های انسانی خود هماهنگ هستند، و مقایسه آن‌ها با سگ‌ها نوعی بی‌انصافی است.
برای نمونه، گربه‌ها به انسان‌هایی که پذیرای آن‌ها هستند، واکنش مشابه نشان می‌دهند – بنابراین اگر گربه‌ها را سرد و بی‌تفاوت می‌بینید، شاید مشکل از شما باشد، نه از گربه. همچنین، گربه‌ها ویژگی‌های شخصیتی انسان‌هایی را که با آن‌ها زندگی می‌کنند بازتاب می‌دهند – این موضوع ممکن است دلیل آن باشد که گربه‌ها متوجه ناراحتی صاحبان خود می‌شوند. آن‌ها همچنین توانایی تشخیص نام خود را دارند (اگرچه در بیشتر موارد ترجیح می‌دهند آن را نادیده بگیرند). پیوند میان گربه‌ها و انسان‌ها نیز به‌طرز شگفت‌انگیزی عمیق است.
دلیل پلک‌زدن آهسته گربه‌ها به انسان‌ها به‌طور دقیق مشخص نیست. این رفتار به‌عنوان نشانه‌ای از نیت دوستانه تعبیر شده، زیرا گربه‌ها نگاه خیره و بدون پلک‌زدن را تهدیدآمیز تلقی می‌کنند. با این حال، ممکن است این حالت چهره در گربه‌ها شکل گرفته باشد چون انسان‌ها واکنش مثبتی به آن نشان می‌دهند. در مورد حیوانات اهلی، اغلب تشخیص علت دقیق چنین رفتارهایی دشوار است.
در هر صورت، این رفتار به ایجاد ارتباط کمک می‌کند – و دانستن این موضوع ارزشمند است. یادگیری روش‌های بهبود رابطه با این موجودات رمزآلود می‌تواند به ارتقای سلامت عاطفی آن‌ها نیز کمک کند – نه‌تنها در محیط خانه، بلکه در موقعیت‌های بالقوه پراسترس دیگر.
تاسمین هامفری (Tasmin Humphrey)، روان‌شناس دانشگاه Sussex، می‌گوید: «درک روش‌های مثبت تعامل میان انسان و گربه می‌تواند به ارتقای شناخت عمومی از گربه‌ها، بهبود رفاه آن‌ها، و افزایش آگاهی درباره توانایی‌های شناختی-اجتماعی این گونه کمتر مطالعه‌شده کمک کند.»
او افزود: «یافته‌های ما می‌توانند برای ارزیابی رفاه گربه‌ها در محیط‌های مختلف، از جمله کلینیک‌های دامپزشکی و پناهگاه‌ها، مورد استفاده قرار گیرند.»
دیدگاه ها